İTKİB Ekspres: Dünyadan Haberler 2020 Mart

İngiltere merkezli hazırgiyim markası Primark, yeni koronavirüs salgını nedeniyle iptal edilen hazırgiyim siparişlerini karşılamak için bir fon kuracağını ilan etmiş bulunmaktadır.

The Guardian gazetesinde yer alan habere göre son dönemde iptal edilen hazırgiyim siparişleri nedeniyle tedarikçi ülkeler ve bu ülkelerdeki sektör çalışanlarının zor durumda kaldığı belirtilirken, sadece Bangladeş'in iptal edilen veya askıya alınan siparişlerinin 2,4 milyar pound seviyesinde olduğu belirtilmektedir.

Primark'ın kuracağını ilan ettiği fon ile işten çıkarılan veya ücretsiz izne gönderilen işçilerin finanse edilmesi planlanmaktadır.

Primark'ın açıklamasına göre sözkonusu fon Bangladeş, Kamboçya, Hindistan, Myanmar, Pakistan, Sri Lanka ve Vietnam'daki hazırgiyim tedarikçileri için geçerli olacaktır.

Bangladeş Hazırgiyim Üreticileri ve İhracatçıları Birliği BGMEA ise Primark'ın açıklamasının net olmadığı ve sözkonusu fonun neleri kapsayıp ne kadar mali büyüklüğe sahip olacağının netleştirilmesi gerektiğini belirtmektedir.

Yeni koronavirüs nedeniyle mağazalarını kapatan Primark'ın zararının şimdilik 650 milyon pounda ulaştığı belirtilmektedir.

Son dönemde yeni koronavirüs salgını ve neden olduğu kriz nedeniyle bir çok marka siparişleri ve ödemeleri askıya alırken, İngiliz New Look markasının da tedarikçilerine ödemeleri askıya aldığı ve yeni siparişleri dondurduğu belirtilmektedir.

2 Nisan 2020 tarihinde grup CEO'sunun imzasıyla tedarikçilere gönderilen mektupla üreticilerin konuyla ilgili bilgilendirildiği ve mektupta bu kararın kolay alınmadığının ifade edildiği belirtilmektedir.

New Look markasının Uzakdoğu Asya, Ortadoğu ve Avrupa'da toplam 23 ülkede 572 tedarikçisinin bulunduğu ve bu kararla bu tedarikçilerin daha da zor duruma düşecekleri belirtilmektedir.

İngiltere merkezli Avrupa markalarından Primark 12 ülkedeki 376 mağazasını birden kapatmış bulunmaktadır. Bu kapatma kararının markaya şimdilik 751 milyon dolara mal olduğu belirtilmektedir.

İngiliz Debenhams 23 Mart itibariyle İngiltere ve İrlanda'daki mağazalarını kapattı ve olası bir yağma tehlikesine karşı mağazaların içindeki malları da boşalttı.

H & M grubu 21 Mart tarihinden itibaren İngiltere'de bulunan bütün mağazalarını kapatırken, Hükümet ve sağlık otoritesinin vereceği kararlara göre mağazaların yeniden açılacağı tarihin belirleneceği duyuruldu.

Amerikan Gap, 18 Mart tarihinden itibaren Kuzey Amerika bölgesindeki bütün mağazalarını ve Gap mağazalarına ek olarak yan marka olan Old Navy, Athleta, Banana Republic, Janie & Jack ile Intermix mağazalarını da geçici olarak kapattı.

Hazırgiyim perakendesinin önemli markalarından Next'in, yeni koronavirüs salgını nedeniyle mağazalarını geçici kapatmasının ardından mali sıkıntıda olduğu ve Genel Müdürlük binası ile 3 antreposunu satışa çıkardığı belirtilmektedir.

İngiliz The Guardian gazetesinin haberine göre Next yönetimi genel müdürlük binası ile 3 antreponun satışından yaklaşık 100 milyon pound gelir beklemektedir.

Next yönetiminin yeni koronavirüs kaynaklı mali krizi aşabilmek için önümüzdeki dönem yatırım planlarında 45 milyon pound kesintiye gittiği ve tedarikçilere ödemeleri de dondurduğu belirtilmektedir.

İngiltere merkezli online hazırgiyim markası ASOS'un satışlarının düşüşte olduğu belirtilmektedir.

Yeni koronavirüs nedeniyle İngiltere'de ve Avrupa'nın diğer ülkelerinde hazırgiyim tüketiminin azalması sonucunda diğer markalar gibi ASOS'un da satışlarının azaldığı, satışlarda son 3 haftada % 20-25 oranında düşüş olduğu belirtilmektedir.

Yeni koronavirüs salgını öncesi işleri yolunda giden ASOS'un 2019 Eylül – 2020 Şubat dönemi cirosu % 21 artışla 1,6 milyar pound olurken, vergi öncesi karı ise 30,1 milyon pound düzeyindeydi.

Yeni koronavirüs salgını nedeniyle Batılı marka ve alım gruplarının siparişleri kesmesi ve ödemeleri askıya almasıyla güç duruma düşen ve ekonomisi büyük oranda hazırgiyim sektörüne dayanan Bangladeş, Batılı mecralarda kamuoyu yaratmaya çalışmaktadır.

The Guardian gazetesinde 2 Nisan tarihli haber-yorumda aralarında Primark ve Matalan'ın da olduğu Batılı perakende ve alım gruplarının Bangladeş'e daha önceden verdikleri 2,4 milyar pound değerinde siparişi iptal ettikleri veya askıya aldıkları belirtilerek Bangladeş hazırgiyim sektörünün ciddi sıkıntıda olduğu kaydedilmektedir. 2,4 milyar pound değerindeki iptallerin 1,3 milyar poundluk bölümünün üretimi tamamlanmış veya üretim bandında olan ürünler olduğu kaydedilmektedir.

Bu sipariş iptallerinin ardından toplamda 4 milyon çalışanın istihdam edildiği hazırgiyim sektöründe 1 milyon işçinin işten çıkartıldığı veya ücretsiz izne gönderildiği ve kalan işçilerin işlerinin de tehlikede olduğu ifade edilmektedir.

300'den fazla tedarikçi üzerinde yapılan bir ankete göre Batılı markalar ve alıcılar daha önceden imzaladıkları sözleşmeler ve verdikleri siparişlerden caymak için 'Force Majeure' (Mucbir Sebep) maddesine dayanmak istemektedir.

Hazırgiyim ihracatının önde gelen ülkelerinden Vietnam ile AB arasında imzalanan STA'nın bu yılın yaz aylarında yürürlüğe girebileceği zira AB Konseyi tarafından anlaşmaya onay verildiği belirtilmektedir.

Vietnam – AB STA'sının (EVFTA), Vietnam Ulusal Meclisi'nin de onayıyla bu yaz yürürlüğe girebileceği kaydedilmektedir.

Vietnam'ın ASEAN içinde Singapur'dan sonra AB'nin en büyük ticaret ortağı olduğu ve yıllık ikili mal ticaretinin 47,6 milyar euro'yu, hizmet ticaretinin ise 3,6 milyar euro seviyesini bulduğu belirtilmektedir.Mevcut durumda Vietnam'ın AB'ye ihracatının yüzde 42'sinin GSP sistemi kapsamında sıfır gümrükle yapıldığı belirtilmektedir.

Mevcut durumda Vietnam'ın AB'ye ihracatının yüzde 42'sinin GSP sistemi kapsamında sıfır gümrükle yapıldığı belirtilmektedir.

STA'nın yürürlüğe girmesiyle Vietnam'ın AB'ye ihracatının yüzde 71'inin derhal gümrüksüz hale geleceği belirtilirken, kalan bölümün ise 7 yıllık geçiş dönemine bağlı olacağı kaydedilmektedir.

AB'nin Vietnam'a ihracatının ise yüzde 65'i STA yürürlüğe girdiğinde sıfır gümrüklü hale gelirken kalan bölüm için ise 10 yıllık geçiş dönemi öngörülmüştür.

McKinsey'nin State of Fashion raporuna yaptığı Koronavirüs güncellemesinde bu pandeminin 2. Dünya Savaşı'ndan bu yana, tüm sektörleri etkileyen en büyük ekonomik çalkantıya sebep olduğu belirtilmiştir. Bu çerçevede, hazırgiyim sektörü organizasyon şekli açısından en savunmasız sektörlerden biri olarak görülmektedir.

Sektörün Güncel Durumu ve Beklentiler Ocak ayının başından 24 Mart'a kadar olan sürede, hazırgiyim, moda ve lüks ürünlerin ortalama piyasa değeri yaklaşık %40 oranında düşerek borsadaki düşüşten daha büyük bir düşüş yaşamıştır. 2020 yılında McKinsey'nin öngörüsüne göre hazırgiyim ve ayakkabı sektörlerinin geliri yıldan yıla %27 ila %30 arasında daralacaktır. Lüks ürünler için daha da kötü bir senaryo söz konusudur, bu ürünlerin gelirinin %35 ila %39 arasında daralacağı düşünülmektedir.

Çalışanları ve müşterileri hızlı yayılan virüsten korumak amacıyla kapatılan mağazalar 2 ay daha kapalı kalırsa, Batılı markaların %80'e yakını mali sıkıntıyla karşı karşıya kalacaktır. Küresel moda şirketlerinin yüzde 56'sının 2018 yılında sermaye maliyetlerini kazanmadığını tespit eden McKinsey Global Moda Endeksi (MGFI) analizi ile birleştiğinde, çok sayıda küresel moda şirketinin önümüzdeki 12 ila 18 ay içinde iflas etmesi beklenmektedir. Tüm dünya düzeni, ekonomideki hızlı dönüşümle birlikte perakende harcamaları da dahil olmak üzere bir durgunluk seyri izlemektedir. Hem arzın hem de talebin darbe aldığı bu dönüşümle birlikte pek çok işletmede satışlar dibi görmüş durumdadır. McKinsey'e göre daha çok çevrimdışı kanallara bağımlı şekilde işleyen bir sektör olan hazırgiyim ve moda sektöründe mağazaların kapanması ile birlikte müşterilerin zaruri ürünleri keyfi ürünlere tercih etmesiyle markalar zor durumda kalmıştır. Bununla birlikte online satış da Avrupa'da %5 ila 20, ABD'de %30 ila 40 ve Çin'de %15 ila 25 arasında azalmıştır. Pandemi ile Sektörde Oluşacak Finansal Sıkıntılar Tüm bunların ötesinde COVID-19 sonrası dünyada hazırgiyim endüstrisi kaynaklı insani sorunların yansıması görülecektir. Koronavirüs pandemisi tedarik zincirindeki tüm çatlakları ve sektörün etik konulardaki tüm eksik yönleri ortaya çıkarmıştır. Eğer sektör sürdürülebilir bir hale bürünmek amacındaysa hazırgiyim sektörü tedarik zincirinin kendini yeniden düzenlemesi gerekmektedir.

Pandemiden önce küresel anlamda 2,5 trilyon dolar değerinde yıllık gelir yaratan dünyanın en büyük sektörlerinden biri olan hazırgiyim sektörünün pamuk toplayanlardan mağazalardaki satış çalışanlarına kadar tüm tedarik zincirindeki elemanları işsizlik ya da finansal sıkıntılarla yüz yüze kalacaktır.

Hali hazırda Bangladeş, Hindistan, Pakistan ve Myanmar'daki fabrikalarda çalışanlar ücretlerinin ödenememesi sebebiyle grev ve protesto yaparken işverenler de iptal edilen siparişlerle birlikte ödemelerini nasıl yapacaklarını düşünmektedir. Tedarikçi ülkelerin hükümetleri dahi, pandemiye karşı alınan önlemler nedeniyle fiziksel olarak fabrikalarda bulunmayan çalışanların maaşlarını ödeyebilecek bir mekanizma konusunda yetersiz kalmıştır. McKinsey'e göre pandeminin süresi ve nihai sonuçları belirsiz olmasına rağmen, hazırgiyim sektörünün çalkantılı bir sürecin henüz başında olduğu kesindir.

Bu gerçekçi de olsa oldukça karamsar görünüm dikkate alınarak nihayetinde hazırgiyim ve moda sektörü için sonunda hesaplaşma vaktinin geldiği söylenebilir.

Üretim Süreçlerinin Yakından Tedarik ve Adaptasyon Çevresinde Yeniden Değerlendirilmesi McKinsey'e göre ilk olarak modadaki aktörler esnek planlama çalışmalarını hızlandırmalı ve faaliyet modellerini mevcut duruma göre adapte etmelidir. Başka bir deyişle Koronavirüs moda sektörüne bir yeniden başlatma mekanizması gibi, tedarik zincirini baştan başa değiştirme imkanını sunmaktadır.

2008'deki ekonomik durgunluktan sonra olduğu gibi dünya ekonomisinin normale dönmesinin iki yıl kadar sürmesi beklenmektedir. Durgunluk ve yetersiz tüketici harcamaları nedeniyle COVID-19 sonrası dünya ekonomisi yeni bir düzene kavuşacaktır. Bu çerçevede markalar ve perakendeciler çalışma modellerini yeniden elden geçirmek zorunda kalacaklar.

Firmaların bu süreçte etki şiddetine bağlı olarak bir kurtarma planı oluşturmaları gereklidir. Bu planlamada firmaların coğrafi ayak izlerini, mağaza ağlarını ve büyüme fırsatlarını yeniden değerlendirmeleri, aynı zamanda bu değerlendirme sürecinde oluşabilecek boşlukları da ele almaları anlamına gelmektedir. Pandemi kaynaklı ekonomik zararın uzun bir süre daha devam etmesi durumunda, markaların hızlı kazanımlar için çözüm elde etmek üzere maliyet esaslarını gözden geçirmeleri, işgücüne yönelik karar verebilmek için çalışan planlaması oluşturmaları ve potansiyel mağaza kapanmaları için genel harcamalarını rasyonalize etmeleri gerekmektedir.

Ayrıca, bu süreç üretimin düzenli olarak gözden geçirilmesi, modanın ritminin yeniden kalibre edilmesi ve bölgesel entegre tedarik zincirlerinin güçlendirilmesi gibi farklı süreçler de dahil olmak üzere değer zincirinin yeniden icat edilmesi anlamına gelecektir.

Bu noktada, yakından tedarik ve yakından tedarikin işletmelerin esneklikleri ve otonomileri üzerindeki muhtemel etkilerinin iyice düşünülmesi de anahtar faktörler olacaktır.

Hız ve adaptasyon bu krizin asıl niteliğini oluşturmaktadır. Ancak normalleşmenin ilk sinyalleri ortaya çıktığında, firmalar rehavete kapılmadan küresel hazırgiyim sektörü için yeni bir dönüşüm anlamına gelen bu süreçte iyileştirme ve dayanıklılık önlemlerini ikiye katlamalıdır. Ancak bu şekilde firmalar kendileri için yeni normalin ne olduğunu tam olarak anlayabilirler.

Tüketici Davranışlarındaki Değişim Ortaya çıkan 'tüketim karantinası' ile birlikte atık üreten iş modellerine karşı artan bir antipati ve amaca yönelik, sürdürülebilir eylem için beklentilerin artması gibi tüketici değişimlerini hızlandırabilir. ABD'deki ve Avrupa'daki tüketicilerin %65'inden fazlası hazırgiyim harcamalarında bir azalma olmasını beklemektedir. Bu oran toplam ev giderlerine yönelik harcamalarında bekledikleri %40'lık düşüş oranından daha yüksek oranlı bir düşüştür. Buradan hareketle tüketicilerin kendi ekonomik durumlarındaki sıkıntılarla yüzleştikçe keyfi harcamalar yerine zorunlu harcamalara odaklanacağı söylenebilir. Bununla birlikte altının çizilmesi gereken nokta ise, araştırmaya katılanların %56'sı pandemi sırasında yaptıkları hazırgiyim harcamalarının tek sebebini özel promosyonlarla açıklamasıdır.

Perakendeciler hem depolarındaki malları ve bahar sezonundan kalan ürünleri temizlemek hem de kapanan mağazalar yüzünden kaybedilen zamanı telafi etmek üzere yüksek oranlı indirim kampanyalarına eğilimliyken, bu çaba tüketimden ve anlamsız materyalizmden gittikçe uzaklaşan tüketicilere itici gelebilecektir.

McKinsey'e göre bu, fazla miktarda ürün alma fikrini reddeden bazı tüketiciler için “aşırı tüketimin” sonu anlamına gelmektedir. Misyonlarını ve iş modellerini daha sürdürülebilir yollarla yönlendirebilen markalar, her zamankinden daha sadık bir kitleye hitap edebilecektir.

Sürdürülebilirlik ve Dijitalleşmenin Artan Önemi Rapor aynı zamanda moda şirketlerinin, stokları küçültmek ve ürünlerine yeniden değer katmak için “yeni ortaya çıkan sürdürülebilirlik trendlerini hızlandırmak” gibi yenilikçi yollar düşünmek zorunda kalacaklarını belirtmektedir.

Birçok aktör için stoktaki mevcut ürünleri yeni sezonlarda kullanılacak şekilde güncellemek, kumaş ekleyerek ya da çıkartarak geri dönüşüm ya da ileri dönüşüm yapmaktan daha olası bir seçenek olarak gözükmektedir. Diğer seçenekler arasında kişiselleştirme, müşteri deneyimini dikkate alma ve aylık düşüşleri sonraki sezonlara taşıma şeklinde firmanın moda takvimini yeniden gözden geçirmesi gibi farklı eylemler bulunmaktadır. Son dönemlerde dijitalleşme sektörde en çok kullanılan kelimelerden biri olmuştur. Son gelişmelerle birlikte bu kavramın önemi en üst seviyeye çıkmıştır. Dijital yeterliliklerini arttırıp güçlendiremeyen firmalar uzun vadede bu süreçten daha da çok etkilenecektir.

Neredeyse bir gecede, küresel moda endüstrisinin dijital kanallara olan bağımlılığı krizden önce herkesin tahmin edebileceğinden daha hızlı artmıştır. Bu, mağazalar ve özel perakendecilerin yanı sıra dijitalleşmeye ayak uyduramayan küçük oyuncular için sorun anlamına gelmektedir.

Değişime Ayak Uyduramayanların Güncel ve Olası Durumu Bu noktada kesin olan tek şey, moda ve hazırgiyim sektörü yeni gerçekliğine ilerlerken zayıf oyuncuların bu süreçten sağ çıkamayacak olmasıdır. Batı'daki moda firmalarının %35'i pandemiden önce sıkıntı sinyalleri vermekteydi ve süreçten sağ çıkamayacak olanlar da muhtemelen bu firmalar olacaktır. Firmaların yakında yeniden açılmasına dair çok az belirti olmasından hareketle bu sayının iki katından daha fazla olması beklenmektedir.

Bu değişim rüzgârı modanın kazananları ve kaybedenleri arasındaki uçurumu daha da derinleştirecektir. Kaybedenler iflas başvurusu yapma, devlet yardımına başvurma, kapanma, daha büyük firmaların ya da özel sermaye şirketlerinin hedefi haline gelme gibi ihtimallerle karşı karşıya kalacaktır.

Olacakların erken göstergesi halihazırda küresel sahnede ortaya çıkmaktadır. Ağır borç altında bulunan ABD'li büyük mağaza zinciri Neiman Marcus'un iflas başvurusunda bulunduğu ve Hong Kong merkezli tedarik zinciri devi Li&Fung'un 930 milyon dolar değerinde özelleştirme teklifi aldığı ve İngiltere merkezli perakendeci Laura Ashley'nin ödeme aczinde olduğuna dair duyumlar alınmaktadır.

Sonuç Süreç ilerledikçe, yenilik moda için ilerlemenin tek yolu olacaktır. Yaratıcı ve eleştirel düşünmenin tedarik zinciri boyunca tüm noktalara yayılması gerekecektir. Ürünlerin senenin ilk yarısında sonraki sezona bırakılması nedeniyle bir sezon atlanmış olacak ve böylelikle dünyada ilk kez mevcut sezonla piyasadaki ürünler aynı mevsime ait olmuş olacak. Bu nedenle moda döngüsü ve sezon dönemlerinin yeninden ele alınması gerekebilecektir. Markaların ve perakendecilerin pazara giriş süreçlerinde 3D numune ve sanal üretim onayı gibi etkinlikleri kanıtlanmış süreçleri benimsemekten başka çok az seçeneği vardır.

Firmaların normal üretim süreçlerini yeniden ele alıp yakından tedarik ve kapsül koleksiyon üretimi için yeni yöntemlerini değerlendirmesi gittikçe artan bir alternatif olarak ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte tüketicilerin aşırı tüketimi terk etmesi ve sorumsuz iş uygulamalarının daha az kabul edilebilir olmasıyla birlikte sürdürülebilirlik bir işi daha değerli kılmak için öne çıkan yeni yollardan biri olacaktır. Yeni yasaklara ayak uydurmak, pandeminin yıkıcı etkilerini azaltmak, ekonomideki ve tüketici davranışlarındaki değişime adapte olabilmek için firmaların tedarik zincirinde yeni araçlar ve stratejiler geliştirmeleri gerekmektedir. Moda sektöründeki aktörlerin her şey bittikten sonra yeni bir düzene geçebilmeleri için sektörel tüm yeniliklerden faydalanmaları ve organizasyonlarında radikal ve sürekliliği olan değişiklikler yapmaları gerekmektedir.

Uluslararası Tekstil Üreticileri Federasyonu'na (ITMF) göre dünya genelinde hazırgiyim ve tekstil siparişlerinde ciddi düşüş mevcuttur.

ITMF tarafından Nisan ayının ilk haftasında yapılan araştırmaya göre dünya genelinde markaların ve alım gruplarının tedarikçi ülkelere verdikleri hazırgiyim ve tekstil siparişleri Mart ayının son haftası ile Nisan ayının ilk haftasındaki iki haftalık dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 31 gerilemiş bulunmaktadır.

Sözkonusu araştırma Mart ayının son haftası ve Nisan ayının ilk haftasını içerdiğinden, Nisan ayının kalan bölümünde ve Mayıs ayında hazırgiyim ve tekstil siparişlerindeki düşüşün daha da hızlanması beklenmektedir.

Markaların ve alım gruplarının siparişlerinde ciddi düşüşler olduğu gibi önceki siparişlerin ve yeni gönderilen malların ödemelerinde bile ciddi sıkıntıların olduğu belirtilmektedir.

Uluslararası haber sitelerinde yer alan güncel habere göre ABD'li bebek giyim markası Carter's, tedarik ve üretim zincirlerinde yer alan zararlı kimyasalları kısıtlamak için gerekli adımları atmaktadır.

Diğer yandan Green America (ABD Yeşiller) ise Carter's'ın daha radikal adımlar atarak tedarik ve üretim zincirlerinde zararlı kimyasalları tamamen yasaklamasını istemektedir.

Carter's yönetimi çevrecilerden gelen baskılar sonucunda Restricted Substances List (RSL) yani Kısıtlanmış Maddeler Listesi yayımlarken, çevreciler ise daha radikal adımlar içeren Manufacturing Restricted Substances List (MRSL) yayımlanması konusunda marka yönetimine baskı yapmayı sürdürmektedir.

İngiltere merkezli Next markası, 26 Mart 2020 tarihinde çalışanlarını yeni koronavirüsten korumak için ara verdiği online satışlara 14 Nisan tarihi itibariyle tekrar başladı. Marka yönetiminin online satışları tekrar başlatmadan önce depolarda ve operasyonda çalışanların güvenliği için gerekli önlemleri aldığı belirtilmektedir.

Bu arada online satışları 3 haftadır kapalı olan Next, 14 Nisan tarihinde Web sitesini online alışverişe açtıktan 2 saat sonra “Günlük alışveriş limitinin dolması nedeniyle” tekrar alışverişe kapandı. Web sitesinin 15 Nisan sabahı tekrar açılacağı belirtilmektedir.

Next yönetimi online satışlarda sadece müşteriler için elzem olan çocuk giyimi, ev tekstili gibi kategorilerde satış yapılacağını ifade etmektedir.

İngiltere'de son öngörülere göre yeni koronavirüs salgını nedeniyle ulusal ekonominin bu yıl sonunda yüzde 35 daralabileceği belirtilirken, ulusal işgücünde de 2 milyon kişinin işini kaybedebileceği belirtilmektedir.

Bu kapsamda hazırgiyim perakende firmalarının da bir kısmının kapanacağı, çoğunun küçüleceği ve sektörde çalışan binlerce kişinin işini kaybedeceği veya ücretsiz izne çıkarılacağı öngörülmektedir.

Bilindiği gibi İngiltere Avrupa'da koronavirüsten en çok etkilene 3-4 ülke arasında yeralmakta ve vaka ile ölü sayısı günden güne artmaktadır.

Yeni koronavirüs salgını nedeniyle dünya ekonomileri zor günler geçirirken, Dünya Bankası'na göre Güney Asya ülkeleri ekonomilerini de yavaşlama beklemektedir.

ünya Bankası güncel tahminlerine göre ekonomileri büyük ölçüde hazırgiyim ihracatına dayalı olan Güney Asya ekonomileri 2020 yılının sonuna kadar yavaşlayacak.

Güncel rapora göre Güney Asya ekonomileri 2020 yılında yüzde 1,8 ile yüzde 2,8 aralığında büyürken, bu rakamın son 40 yılın en düşük rakamları olduğu belirtilmektedir.

Dünya Bankasının 6 ay önceki tahminlerinde bölge ekonomisinin 2020 yılında yüzde 6,3 oranında büyüyeceği belirtiliyordu.

Çin'de koronavirüs salgını önlemlerinin gevşetilmesi sonucunda perakende hazırgiyim mağazalarının da açılmaya başladığı ancak perakende sektöründeki toparlanmanın beklenenden yavaş olduğu belirtilmektedir.

Koronavirüs salgınının ilk başladığı ülke olmasına karşın salgın riskinin azalmasıyla birlikte insanların tekrar sokağa çıktığı, fabrikaların tekrar üretime başladığı ve mağazaların açıldığı ülkede alışverişlerin yavaş seyrettiği görülmektedir.

Çin'de mağazaları bulunan H&M markasının da koronavirüs salgınının azalmasıyla mağazalarını tekrar açtığı ancak satışlardaki toparlanmanın yavaş seyrettiği kaydedilmektedir.

Diğer hazırgiyim perakende markalarının da benzer durumda olduğu ve salgın nedeniyle tüketim alışkanlıklarının değiştiği ülkede hazırgiyim perakende satışlarının toparlanmasının zaman alacağı belirtilmektedir.

Bu arada son yıllarda ortalama yılda yüzde 6-7 oranında büyüme gösteren Çin ekonomisinin, IMF tahminlerine göre koronavirüs salgını nedeniyle bu yıl ancak % 1,2 oranında büyümesi beklenmektedir.

Yeni koronavirüs salgını hazırgiyim sektöründe tedarikçi ülkeleri olumsuz yönde etkilerken, Myanmar da aynı kapsamda olumsuz etkilenmektedir.

Diğer tedarikçi ülkeler gibi aldığı siparişler azalan ülkede sektör işçilerinin bir kısmı işten çıkarılırken, bir kısmı da ücretsiz izne çıkarılmıştır.

AB Komisyonu ise Myanmar'da hazırgiyim sektöründe işten çıkartılan veya ücretsiz izne çıkarılan 70 binden fazla çalışan için harekete geçti ve bu işçilere acil yardım sağlamak amacıyla 5 milyon Euro değerinde fon oluşturmaya karar verdi.

“Myan Ku” yani Acil Yardım Fonu destek paketiyle Myanmar'da işten çıkartılan veya ücretsiz izne çıkarıldığı için gıda ve barınma gibi en elzem ihtiyaçlarını bile karşılayamayan çoğu kadın işçilere yardım edilecek.

İsimleri haberin sonunda yer alan 6 Asya ülkesinden 9 tekstil ve hazırgiyim birliklerinden oluşan STAR Oluşumu (Sürdürülebilir Asya Tekstil Bölgesi) koronavirüs salgını nedeniyle ortaya çıkan kriz kapsamında küresel markalara ve perakendecilere şu çağrıda bulunmaktadır: Küresel markalar, perakendeciler ve alım grupları: 1- Önemli satın alma kararları alırken bu kararların işçilere olası etkilerini de dikkatlice değerlendirmeli, 2- Önceden imzaladıkları satın alma sözleşmelerine uymaları ve fiyatlarla ödeme koşullarını yeniden müzakere etmemeleri, 3- Zaten üretilmiş veya halen üretimde olan malları teslim alarak ödemelerini yapmaları ve halen üretimde olan siparişleri iptal etmemeleri, 4- Sipariş iptal edilecek veya askıya alınacaksa üreticiye veya direk işçilere adil ödeme yapmaları (FOB % 100), 5- Teslimatta gecikme olursa üreticiden tazminat talep etmemeleri, 6- Üreticiler üzerinde gereksiz ziyaret, denetim ve ek maliyetlerle baskı kurmamaları, 7- Üreticilerin bulunduğu ülke ve bölgenin koşullarını anlamaya gayret etmeleri, 8- Anlaşmazlıklarda daima diyalog ve işbirliği yolunu tercih etmeleri, 9- Tedarik zincirlerindeki ortakların elden geldiğince desteklemeleri ve uzun dönemli iş yapma ve işbirliği ile sosyal sürdürülebilirliğin hedeflenmesi, gerekmektedir. Bizler iş ortaklarımız ve paydaşlarımızın anlayış ve işbirliklerini takdir ediyor ve minnetle karşılıyoruz. Bu krizden çıkabilmek için bütün sorumlu alıcılarla çalışmaya ve işbirliğine hazırız. Bu ortak duyuru aşağıdaki kurumlar tarafından yayınlanmıştır: - Bangladeş Hazır Giyim Üreticileri ve İhracatçıları Birliği (BGMEA) - Bangladeş Örme Giyim Üreticileri ve İhracatçıları Birliği (BKMEA) - Çin Ulusal Tekstil ve Hazır Giyim Konseyi (CNTAC) - Kamboçya Hazır Giyim Üreticileri Birliği (GMAC) - Myanmar Hazır Giyim Üreticileri Birliği (MGMA) - Pakistan Çorap Üreticileri ve İhracatçıları Birliği (PHMA) - Pakistan Tekstil İhracatçıları Birliği (PTEA)

Pandemi yüzünden tüm hayatımızda öngörülemeyen değişiklikler gerçekleşmiştir. En büyük değişiklik ise değişen müşteri alışkanlıklarıyla birlikte perakende sektöründe yaşanmıştır. Coresight Research tarafından 8 Nisan haftasından veriler kullanılarak yayınlanan bir araştırmaya göre, alışveriş yapanların yaklaşık üçte ikisi koronavirüs salgını ışığında harcamalarını dizginlemiştir.

Analistlere göre tüketiciler gıda, kişisel bakım, sağlık ve ev ürünleri gibi belirli kategorilerde daha çok alışveriş yapmaktadır. Bu kategorilerdeki satışlar yaklaşık dörtte bir oranında artarken, katılımcıların yaklaşık yüzde 15'i önceki haftaya göre belirli kategorilerde daha az ürün satın aldıklarını söyledi. Analistler temel ürünlere yönelik bu harcamanın evden çalışma düzeni ve sosyal mesafe ile ilgili olduğunu belirtmektedir. Tüketiciler bu süreçte gerekli ürünleri tükendikçe yenilemek için sürekli talepte bulunmaktadır. Buna karşın, alışveriş yapanların neredeyse %40'ı özellikle giyim ürünleri, ayakkabı, moda aksesuarları ve mücevherata daha az harcadıklarını belirtmiştir. Hazırgiyim ürünleri, harcamalardaki payı en çok azalan ürünler olmuştur. Araştırmaya katılanların yalnızca %7'si hazırgiyim ürünlerine daha çok harcadıklarını belirtmiştir. Alışveriş yapanlar, satın aldıkları ürünler için e-ticaret kanallarına olan bağımlılıklarını da derinleştiriyorlar. 10 tüketiciden 6'sı online alışverişlerinin arttığını ve pandemi öncesine göre çok daha fazla online alışveriş yaptıklarını belirtmiştir. Bu rakam bir hafta öncesine göre %11 oranında artmıştır. Ev ürünleri online alışverişlerde gıda ürünlerini de geçerek en yüksek payı almıştır. Analistlere göre alışveriş yapanlar kapasite sorunları veya online alışveriş üzerinden gıda ürünleri satın almaya yönelik önyargıları nedeniyle gıda ürünlerine yönelik online alışveriş harcamaları daha az gözükmektedir. Online daha fazla ürün satın aldığını söyleyen alışverişçiler arasında beş kişiden biri hazırgiyim ürünü aldığını söylemiştir. Analistler düşük seviyede satışın pandemi sonrası mağazalardan elektronik satışa kaydığını kanıtlamaktadır. İnternette gezinip gerçekten para harcayanların neredeyse çeyreği (%26) yaşları 18-29 arasında değişen genç alışverişçiler hazırgiyim ve ayakkabı ürünü satın almaktadır. 30-44 yaş arasındaki online alışverişçilerin sadece %20'si bu ürünlerden satın alırken 45-60 yaş arasındakilerin sadece %14'ü dolaplarına yeni parçalar katmaktadır. Daha yaşlı tüketiciler gençlere göre daha çok sağlık ürünü, kitap, film ya da müzik ürünlerine online harcama yapmaktadır. Satın alma davranışlarının ne zaman eskisine dönmesini bekledikleri sorulduğunda %70'i bunu üç ay ya da daha fazla süreceğini söylemiştir. Covıd-19 öncesi alışkanlıklarına dönebilmeleri için önce eskisi gibi güvende ve rahat hissetmeleri gerektiğini belirtmişlerdir. %18'i ise bunun 6 ayı bulabileceğini aktarmıştır. Kriz süresine ilişkin tüketici tahminleri arttıkça, katılımcıların beşte ikisinden fazlası COVID-19'un ciddi etkilerini altı aydan daha uzun süre görmeyi beklediklerini söylüyor. Tüketiciler evdeki hayat tarzlarına gittikçe alıştıkça yeni alışkanlıkları daha da köklenecektir. Çalışmaya katılanların yaklaşık %66'sı pandemi sırasında edindikleri alışkanlıkları kriz sona erdikten sonra da sürdürmeyi düşünmektedir. Daha az alışveriş yapmayı bekleyen müşteriler, fiziksel perakendeden e-ticarete geçişin koronavirüs sonrası sürdürebilecekleri bir davranış olduğunu söylemektedir. Bu hafta, değişen davranışları sürdürmeyi bekleyenlerin yaklaşık yüzde 36'sı, mağazalardan daha çok artık çevrimiçi satın almaya yöneleceklerini söylemiştir. Bu katılımcılar tüm katılımcıların yaklaşık dörtte birini temsil etmektedir.

Koronavirüs vakalarının artmasıyla birlikte sipariş sayıları ve istihdamda yaşanan düşüş nedeniyle Bangladeş'teki ihracatçı birlikleri ülkenin önemli sektörlerinden olan hazırgiyim fabrikalarını kapatmaya karar verdi. Bangladeş Hazırgiyim Üreticileri ve İhracatçıları Birliği (BGMEA) ile Bangladeş Örme Ürün Üreticileri ve İhracatçıları Birliği (BKMEA) ortak bildirimlerinde fabrikaların hükümetin genişletilmiş tecrit kararıyla birlikte, Nisan ayının 25'i itibariyle kapanacağını belirtmiştir. BGMEA Başkanı Rubana Huq, Başbakan Sheikh Hasina'nın 26 Mart'ta ilan ettiği tecrit yasağına rağmen bazı hazırgiyim fabrikalarının zorunlu kapatma listesinde bulunmadıkları ve açık olma takdiri kendilerine bırakıldığı için açık olduğunu aktarmıştır.

Bununla birlikte Huq, 30 hazırgiyim fabrikasının sipariş iptalleri dolayısıyla çok az işleri kalması ve boş kalan işçilerin karantina döneminde köylerine dönebilmek için fabrikaların kapanmasını talep etmesi nedeniyle kapandığını da sözlerine eklemiştir. Kapanan fabrika sayısı sipariş iptalleriyle birlikte gün geçtikçe artmaktadır. Geçen hafta itibariyle, büyük firmalar ve perakendeciler tarafından iptal edilen ya da durdurulan siparişler 3 milyar doları aşarak 1.000'den fazla hazırgiyim fabrikasını etkilemiştir.

Çoğunluğu yoksullukla boğuşan çalışanlara ödeme yapabilmek için bu siparişlere bağımlı olan fabrika sahipleri için bu sipariş iptalleri nakit krizine neden olmaktadır. COVID-19, Dünya Bankası'na göre 2016 yılında dört kişiden birinin yoksul olarak nitelendirildiği bir ülkede insanlık krizine neden olmaktadır. Hazırgiyim üretimi Bangladeş'in ihracatının %84'üne tekabül etmektedir. Hazırgiyim üretimi ülkedeki çalışma koşullarının iyileşmesine katkıda bulunmuştur ancak son dönemdeki raporlarda nüfusun ancak %15'inin günde 5,9 dolardan fazla kazanabildiğini belirtmektedir. Bangladeş'teki Koronavirüs vakalarının sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü Cumartesi ve Pazar günleri arasında 197 yeni vakanın olduğunu ve böylelikle toplam vaka sayısının 34 ölümle 621'e ulaştığını belirtmiştir.

Bugünden bir gün önce Bangladeş yalnızca 94 yeni vaka olduğunu bildirmiştir. Gerçekte, test oranı hala arttığı için rakamlar muhtemelen DSÖ'nün raporlarından daha yüksektir. BD News 24'e göre ölümler hazırgiyim sektörünü şimdiden etkilemiş durumdadır. Haber kaynağına göre Perşembe günü bir girişimcinin Daka'daki bir hastanede Koronavirüs'ten hayatını kaybetmesi nedeniyle halen çalışan fabrikaların sayısı 26'ya düşmüştür. Bir işçi, virüsün neden olduğu solunum yolu hastalığı olan COVID-19'dan, Patuakhali'deki evinde, hastalandığı Narayanganj'daki tesisinden döndüğünde öldü. Güney Asya'daki durum hızlı bir şekilde kötüleşmektedir. Pek çok kişi bu ülkelerdeki sosyal mesafelendirmenin imkânsız olduğu gecekondu bölgeleri için Koronavirüs hızlı şekilde yayılacağı için endişe etmektedir.

Fabrika işçilerinin geri döndüğü köylerde de COVID-19 sayısının artacağı öngörülmektedir. Pakistan'daki doğrulanan vakaların sayısı 5038'e yükselirken, Hindistan'da 8356 vaka bulunmaktadır.

Hindistan Başbakanı Narendra Modi'nin ülke genelinde ilan edilen ve Salı günü bitecek olan 21 günlük tecriti eğer yayılım kontrol altına alınamazsa kesin olmayan bir tarihe kadar ertelemesi beklenmektedir.

Uluslararası haber sitelerinde yer alan haberlere göre ABD'nin ayakkabı ithalatı Ocak-Şubat döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,8 oranında azalarak 4 milyar dolara gerilemiş bulunmaktadır.

Sadece Şubat ayında ise ülkenin ayakkabı ithalatı yüzde 21 düşerek son 4 yılın en büyük düşüşünü gördü

Şubat ayında en büyük tedarikçi Çin'den yapılan ayakkabı ithalatı yüzde 28 oranında gerilerken, 2 numaralı tedarikçi Vietnam'dan yapılan ayakkabı ithalatı ise Şubat ayında yüzde 17,6 düşüş göstermiş bulunmaktadır.

Mart ve Nisan aylarında Çin ve Vietnam'dan ABD'ye yapılan ayakkabı ihracatının daha da düştüğü ve düşüşün Mayıs ayında da devam etmesinin beklendiği belirtilmektedir.

ngiltere'de sokağa çıkma kısıtlamalarının 3 hafta daha uzatılmasının moda ve hazırgiyim sektörüne maliyetinin 1,75 milyar dolar olduğu belirtilmektedir. Yapılan son öngörülere göre İngiltere genelinde moda, hazırgiyim ve ayakkabı harcamalarının 2020 yılında geçen yıla göre yüzde 26,1 düşeceği kaydedilmektedir.

İngiltere genelinde hazırgiyim ve ayakkabı harcamalarının 2020 yılında 49,6 milyar dolara gerilemesi beklenmektedir.

İngiltere genelinde hazırgiyim ve ayakkabı harcamalarının 2020 yılında yüzde 26,1 düşmesi beklenirken, online harici sadece mağaza satışlarının ise yüzde 33,6 düşmesi beklenmektedir.

İngiltere'de hazırgiyim perakende markaları bir yandan salgın nedeniyle sokağa çıkma kısıtlamalarının sona ermesini beklerken, diğer yandan kısıtlamaların kalkması sonrası da çok umutlu olmadıkları belirtilmektedir.

Sektördeki birçok marka, salgının yavaşlayıp önlemlerin gevşeyeceği tarihten sonra bile mali sıkıntıların hemen azalacağına inanmazken, markalar talep düşerken maliyetlerin sabit kalmasından korkmaktadır.

Resmî açıklamaya göre İngiltere'de en az 3 hafta daha sokağa çıkma kısıtlamaları devam edecek ve acil elzem kabul edilmeyen mağazalar kapalı kalmaya devam edecek.

Perakende markalar diğer yandan online satışlarda ciddi artışlar yakalarken, bu artışların mağazaların kapanmasından dolayı yaşanan kaybı karşılamadığı belirtilmektedir.

Çoğu marka önlemler gevşediğinde bile işlerin hızlı düzeleceğine inanmamaktadır.

Next'e göre en az bir çeyrek dönem daha satışlar düşecek. Marks and Spencer'e göre ise işler sonbaharda bile normale dönmeyecek gibi görünüyor.

Önlemlerin gevşetildiği Çin'de H&M'in satışlarının geçen yıla göre yüzde 80 daha düşük olduğu belirtilmektedir. İngiliz sektör yetkililerine göre aynı şey İngiltere için de geçerli olacak. İnsanlar kalabalık yerlere girmekten çekineceği için önlemler gevşetildikten sonra bile perakende sektöründe hızlı toparlanma hayal.