Bülten Sıra No: 2006/212

 

Dış Ticaret Müsteşarlığı’ndan alınan bir yazıda, ABD’nin uyguladığı Genelleştirilmiş Tercihler Sistemi (GTS) programının süresinin 31 Aralık 2006 tarihinde dolacağına ve bu bağlamda, oluşturulacak yeni GTS programından yararlanacak ülkelerin yeniden belirlenmesi ve “Rekabet İhtiyacı Limiti Muafiyeti” uygulamasının gözden geçirilmesi amacıyla ABD Ticaret Temsilciliği (USTR) tarafından bir bildiri yayınlandığına değinilmektedir.

 

GTS programı kapsamında ABD, bazı gelişmekte olan ülkelerden yapılan belirli ürün ithalatlarında gümrük vergisi muafiyeti veya indirimi imkanı tanımaktadır. USTR tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda, ABD Başkanı, GTS programından faydanan ülkelerin ve ürünlerin bir sonraki dönemde de GTS programından yararlanıp yararlanamayacağını belirlemektedir.

 

USTR, mevcut GTS programının bu yıl sonu itibariyle süresini dolduracak olması nedeniyle, bir inceleme başlattığını ve GTS programından faydalanacak ülkelerin şu kıstaslar doğrultusunda belirleneceğini bildirmektedir:

-          Ülkeden 2005 yılında GTS programı kapsamında yapılan ithalatların 100 milyon ABD Dolarını geçmemesi; ve,

-          Dünya Bankası’nın yaptığı ülke gelir seviyesi klasifikasyonuna göre 2005 yılında yüksek-orta gelir seviyeli ekonomi grubunda sınıflandırılmamış olması, ya da;

-          Dünya Ticaret Örgütü verilerine göre 2005 yılı dünya mal ihracatından %0,25’ten daha az pay alması gerekmektedir.  

 

Dolayısıyla, bu kıstaslar doğrultusunda yapılan inceleme sonucu 2006 yılından itibaren GTS programı kapsamından çıkarılması gündeme gelen ülkeler arasında Türkiye de bulunmaktadır.

 

Öte yandan, ABD Başkanı tarafından, ülke yeterliliği değerlendirmesi (country eligibility review) yapılarak, yukarıda bahsedilen kıstasları sağlamasına rağmen bir ülkenin ihracatını arttırabilme kabiliyeti, ilgili üründeki rekabetçiliği ve kişi başına düşen milli gelir, yaşam standartları gibi genel ekonomik göstergeler dikkate alınabilir ve o ülkenin mevcut GTS programından çıkartılmasına veya kısıtlı faydalanmasına karar verilebilir.

 

Bir ülkenin GTS programından faydalanabilmesi için ayrıca ürün bazında da bir değerlendirme yapılır. Rekabet Yeterlilik Limiti (CNL) adı verilen bu değerlendirmeye göre bir takvim yılında ilgili ürün ithalatının, o yıl için geçerli olan limiti aşması veya ABD’nin o üründe tüm ülkelerden gerçekleştirdiği toplam ithalatın yarısı veya yarısından fazlasını kapsaması durumunda, ürün GTS programından çıkartılır.

 

Fakat, ABD Başkanı, USTR’ın önerileri ışığında, ilgili ürünün GTS programından çıkartılması sonucu ABD’nin ulusal ekonomik çıkarlarının zarar göreceğine karar verebilir ve ilgili ürüne Rekabet Yeterlilik Limiti Muafiyeti (CNL Waiver) statüsü vererek, ürünün GTS programı kapsamında ithal edilmesine imkan tanıyabilir.   

 

USTR tarafından başlatılan incelemeye dahil olan Rekabet Yeterlilik Limiti Muafiyeti statüsündeki ürünler arasında Türkiye’den yapılan altın kolye ve zincir ve diğer metalden mücevherler bulunmaktadır.   

 

ABD, tekstil anlaşmalarına konu olan tekstil ve konfeksiyon ürünlerini hassas ürünler olarak nitelemekte ve bu ürünlerin GTS programına dahil olmasını engellemektedir. Öte yandan, Türkiye, deri ve halılarda, bazı eşarp ve mendil gibi ürünlerde ABD’ye yapılan ihracatlarda GTS programından faydalanabilmektedir. Bu ürünlerde ABD’ye 2005 yılında toplam 33,4 milyon ABD Doları, 2006 yılında ise 9,4 milyon ABD Doları değerinde ihracat gerçekleştirilmiştir.

 

GTS programı ile ABD’ye ihracatı yapılabilecek tekstil ve konfeksiyon ürünlerinin sınırlı olmasına rağmen, ülkemizin GTS programından çıkarılması, bu kapsamda yapılan ihracatlarımızı tehlikeye sokmaktadır.

 

Dolayısıyla, ABD’ye, GTS programı çerçevesinde ihracat yapan üyelerimizin, USTR tarafından başlatılan kamuya açık değerlendirme prosedüründen faydalanarak, Türkiye’nin GTS programında kalması görüşünü aşağıda verilen internet adresine girerek USTR’a iletmeleri önem taşımaktadır.

 

Ayrıca, ihracatlarımızın olumsuz etkilenmemesini teminen, ABD’li alıcı firmaların da USTR tarafından başlatılan prosedürü takip etmesinde fayda görülmektedir. Bu nedenle, ABD’li müşterilerin konu hakkında bilgilendirilmeli faydalı olacaktır.         

 

Sözkonusu değerlendirmelerin, 5 Eylül 2006 tarihine kadar e-posta ile FR0052@USTR.EOP.GOV adresine iletilmesi gerekmektedir. USTR tarafından yayınlanan bildiriye ve konu ile ilgili diğer bilgilere aşağıdaki internet adreslerinden ulaşılabilir. 

 

 

http://www.ustr.gov/assets/Document_Library/Federal_Register_Notices/2006/August/asset_upload_file105_9726.pdf

http://www.ustr.gov/Trade_Development/Preference_Programs/GSP/Section_Index.html